Nie ma powodu, aby osoba niepełnosprawna nie mogła się cieszyć wakacjami na równi z osobą zdrową.
Bez względu czy wyjazd będzie miał charakter pobytu, czy będzie bardziej aktywny, może być udanym wyjazdem pod warunkiem, że będzie dokładnie przygotowany.
Pamiętajmy, że będąc z osobą z niepełnosprawnością napotykamy na trochę więcej barier, w porównaniu do osób zdrowych. Oczywiście innymi kryteriami będzie kierowała się osoba niewidoma, a zupełnie innych udogodnień będzie szukała osoba poruszająca się na wózku inwalidzkim.
Będąc sama osobą z niepełnosprawnością ruchowo właśnie do tej grupy chciałabym się zwrócić.
RADA 1
Podejmij decyzję, gdzie chcesz jechać?
Na tym etapie starajmy się nie martwić, czy miejsce jest dostosowane.
Spójrzmy na to z innego punktu widzenia „Wybieram się
w to miejsce, ponieważ zawsze chciałam tam jechać”. Chcę spełnić
swoje marzenie. Teraz dopiero sprawdźmy, czy jest to możliwe.
RADA 2
Wybierz zakwaterowanie.
Wiele jest obiektów w pełni przyjaznych osobom niepełnosprawnym.
Jednak „dostosowanie” nie jest zawsze jednakowo
rozumiane przez wszystkich. Zwykle ogranicza się do dostosowanego
pokoju i łazienki. Często na miejscu okazuje się,
że brak jest dostępu do restauracji (bo są schodki).
Dlatego
należy się pytać o szczegóły. Czy w hotelu znajduje się winda?
Jeżeli nie, prosimy o zakwaterowanie na parterze. Jest to istotne
szczególnie w krajach południowych, gdzie kwestia ewentualnej
naprawy windy może przedłużać się w nieskończoność. Czy szerokość
drzwi jest odpowiednia do przejechania wózkiem? Czy
łazienka jest dostosowana i bez problemu wjedziemy pod
prysznic? Czy w łazience są uchwyty?
W przypadku wyjazdu
z biurem podróży nie zapominajmy organizatora poinformować
o swoich ograniczeniach i wymaganiach. Należy również pytać
o teren przylegający do obiektu. Czy będziemy mogli swobodnie
się poruszać po okolicy? Przecież nie jedziemy po to, aby cały
pobyt siedzieć w ośrodku bądź hotelu. Nie bójmy się prosić
o przesłanie zdjęć ośrodka. Dobrym źródłem informacji będą
różnego rodzaju portale z rekomendacjami.
Jeżeli rezerwujemy
hotel drogą telefoniczną lub mailową, prośmy o przesłanie
potwierdzenia rezerwacji z hotelu. Dobrze jest to wydrukować
i mieć przy sobie. To będzie nasz dowód, w przypadku gdyby
hotel zaprzeczył, że rezerwacja została zrobiona.
RADA 3
Wybierz środek transportu.
W Polsce mamy wiele możliwości podróżowania, nadal jednak
osoby z niepełnosprawnością nie mogą swobodnie i komfortowo
podróżować wszystkimi środkami. Co mamy do wyboru?
Samochód prywatny
Często wybierany jest samochód prywatny jako najwygodniejszy
środek transportu w Polsce.
Pociąg
Polskie Koleje posiadają już w swoich składach na niektórych
wyznaczonych trasach wagony, do których osoba na wózku
swobodnie wjedzie (specjalna rampa, przedział, toaleta). W większych
miastach dostępna jest bezpłatna usługa asystenta, który
pomaga osobie niepełnosprawnej dostać się do pociągu w miejscu
wyjazdu i przyjazdu. Warto wiedzieć, że serwis ten ma zasięg
międzynarodowy i jadąc np. do Wiednia można taką usługę
również zamówić z Warszawy za pośrednictwem PKP.
Autokar
Odradzam zdecydowanie samodzielne podróżowanie autokarami.
Nadal jest brak dostosowanych autokarów z windą lub
rampą. Potrzebna jest pomoc osób trzecich. Jest to bardzo
dyskomfortowe i upokarzające dla osoby z niepełnosprawnością
zwłaszcza, kiedy musi być wnoszona i wynoszona do
środka autokaru.
Samolot
Okazuje się, że najlepiej dostosowanym środkiem transportu
jest samolot. Podczas rezerwacji należy sprawdzić, czy linie
lotnicze zapewniają odpowiedni serwis dla osoby niepełnosprawnej.
Jak to wygląda w praktyce?
Informacje o potrzebie
serwisu zgłaszamy w monecie rezerwacji biletu lub 48 h przed
lotem. Niektóre linie lotnicze wymagają dostarczenia zaświadczenia
od lekarza o braniu leków oraz braku przeciwwskazań
do odbycia lotu. Mogą również prosić o dokładne
podanie rozmiaru wózka.
Zalecam również zrobienie zastrzyku
przeciw zakrzepicy (loty powyżej 3 h). Zastrzyk wydawany jest
na receptę. Wykonujemy go sami bezpośrednio przed lotem
lub zgłaszamy się do punku medycznego dostępnego na każdym
lotnisku. Przy wejściu na lotnisko (mówię o Okęciu) znajdują
się specjalne, odpowiednio oznakowane (symbol osoby
niepełnosprawnej) punkty. Po naciśnięciu, w przeciągu kilku
minut, zjawia się obsługa serwisu naziemnego, która zajmuje się
nami i naszym bagażem.
Jeżeli posiadamy wczepione implanty
typu zastawka, endoproteza zgłaszamy to przed przejściem
przez bramkę wykrywającą metal. Inaczej zaczniemy „dzwonić.”
Pomocne będzie zaświadczenie potwierdzające schorzenie.
Zawsze radzę prosić o miejsce z przodu samolotu w niedalekiej
odległości od łazienki. Na dłuższe loty zalecam zakładanie
pieluchy i ograniczenie picia napojów. Obsługa w samolocie nie
pomaga w czynnościach fizjologicznych. W nowych modelach
samolotów są już łazienki przystosowane.
Po odprawie asystent
zawozi nas do odpowiedniego wyjścia (gate). Jeżeli nie ma
rękawa, specjalny samochód z windą wiezie nas bezpośrednio
do samolotu. Jedziemy jako pierwsi, a wychodzimy z samolotu
ostatni. Osoby nieschodzące z wózka przenoszone są na
specjalnym wózeczku na siedzenie. Wózek nasz podróżuje
w dolnym bagażu i dostajemy go z powrotem po wylądowaniu
i wyjściu z samolotu.
Pamiętajmy, że serwis ten przysługuje
również osobom z ograniczeniami ruchowymi. Usługa jest całkowicie
bezpłatna i możliwa do zamówienia we wszystkich
liniach na świecie.
RADA 4
Pamiętaj o ubezpieczeniu turystycznym
- od kosztów leczenia oraz nieszczęśliwych wypadków
Jest to bardzo ważne w przypadku indywidualnych wyjazdów
za granicę. Jeżeli wyjazd jest z biura podróży, podstawowe
ubezpieczenie jest wliczone w pakiet. Ubezpieczenie nie obejmuje
chorób przewlekłych takich jak choroby serca, padaczka.
Ubezpieczyciel nie pokryje w tym wypadku kosztów leczenia.
W krajach europejskich i na całym świecie niestety koszty mogą
okazać się bardzo wysokie. Wyjeżdżając do krajów tropikalnych
warto sprawdzić, jakie obowiązują szczepionki w danym kraju.
Zabieramy historię choroby np. wypis ze szpitala. Najlepiej, jeżeli
rozpoznanie będzie napisane po łacinie.
RADA 5
Sprawdź adresy wypożyczalni i naprawy
sprzętu rehabilitacyjnego.
W przypadku problemów z wózkiem inwalidzkim taki adres
będzie bardzo pomocny. W wielu krajach wypożyczalnie oferują
wypożyczenie skuterów, podnośników zwykłych wózków. Adresy
takie starajmy się zdobyć jeszcze przed wyjazdem. Na
miejscu może to być trudne z różnych przyczyn. Nikt może
o tym nie wiedzieć lub nie będzie dostępu do internetu. Warto
też zabrać podstawowe klucze (do najważniejszych elementów
wózka) oraz zapasową dętkę, łatki i pompkę.
RADA 6
Sprawdź dostępność obiektów muzealnych
Od wielu lat trwa proces dostosowania obiektów do potrzeb
i możliwości osób z niepełnosprawnością w dużym stopniu
pomógł w zniesieniu barier do obiektów muzealnych i innych
atrakcji turystycznych. Rampy, windy, dodatkowe wejścia umożliwiają
turystom na wózku swobodne zwiedzanie. Zawsze należy
szukać symbolu osoby niepełnosprawnej (wózek inwalidzki).
Przykładowo zwiedzając zamek w Edynburgu, po zgłoszeniu usługi w kasach,
specjalny samochód zawozi nas na samą górę i zwozi.
Usługa jest bezpłatna. Warto wspomnieć, że w obiektach tych
znajdują się również często przystosowane toalety.
RADA 7
Sprawdź, czy na leży Ci się zniżka do obiektów muzealnych.
W wielu muzeach osobom niepełnosprawnym (w szczególności poruszających się na wózkach inwalidzkich) i jej opiekunom
przysługują zniżki lub bezpłatne wejścia (1/1). Zawsze o to pytajmy. Tak jest np. w Muzeum Watykańskim.
Należy posiadać przy sobie dokument stwierdzający niepełnosprawność
np. orzeczenie inwalidzkie, legitymacje z ZUS. Warto też
posiadać ze sobą kartę parkingową.
RADA 8
Różnice obyczajowe
Udając się na wakacje do innych krajów, postarajmy się
poczytać o panujących tam zwyczajach. Dotyczy to zwłaszcza
krajów o innej kulturze niż europejska. I tak np. w krajach
muzułmańskich i buddyjskich osoba na wózku może spotkać
się z odmową wjazdu do środka świątyni np. w Bangkoku.
RADA 9
Sprawdź ważność dokumentów.
Przed wyjazdem zalecam sprawdzić, czy nasz dowód/
paszport jest ważny. Czy potrzebna jest wiza? W krajach takich
jak np. Egipt, Turcja, Tunezja, Kuba, Kenia wizy wydawane są
na lotnisku. Koszt od 10-50 $ lub euro. W przypadku innych
krajów musimy się udać do ambasady danego kraju osobiście.
Jeżeli jedziemy na wyjazd zorganizowany, procedury te często
wykonuje za nas biuro podróży.
RADA 10
Roaming, elektryczność, pieniądze
Wyjeżdżając za granicę, musimy pamiętać o posiadaniu
roamingu – usługa umożliwiająca korzystanie z naszej komórki.
Rozmowy telefoniczne, zwłaszcza do krajów poza Europą, kosztują
fortunę. Np. 1 minuta w Kenii to wydatek powyżej 10 PLN.
Lepiej porozumiewajmy się za pomocą SMS lub kupmy kartę do
budki telefonicznej.
Wszystko warto sprawdzić u operatora,
u którego mamy wykupioną usługę. Pamiętajmy o niekorzystaniu
z internetu bezprzewodowego opłaconego w kraju. Od granicy
płacimy wg innej taryfy, co w przypadku odległych krajów może
okazać się nie małą sumą.
Elektryczność
W niektórych krajach napięcie elektryczności jest inne.
Dlatego warto zaopatrzyć się w specjalny przełącznik (adapter),
dostępny w sklepie elektrycznym.
Pieniądze
W większości krajów europejskich walutą jest euro. Poszczególne
kraje pozaeuropejskie posiadają swoją własną walutę.
Mając dolary/euro/funty, możemy je bez problemu wymienić na
walutę miejscową. Również możemy płacić kartą. Odradzam w
krajach afrykańskich. Pieniądze możemy również pobrać z bankomatu,
uprzednio sprawdzając stawki prowizyjne. I tak np.
w Turcji prowizja za każde pobranie to kwota ok. 80 PLN.
RADA 11
Lekarstwa środki opatrunkowe, higieniczne
Jeżeli używamy lekarstwa, środki opatrunkowe, higieniczne
bądź możemy potencjalnie ich potrzebować, to najlepiej zabrać
ze sobą w ilościach chociaż minimalnych. Może się okazać,
że na miejscu są inne, których nie znamy. Zwłaszcza lekarstwa
wypisywane na receptę.
Dobrze jest też kupić specjalną poduszkę
pod szyję w kształcie „rogala”, która jest przydatna przy
dłuższej jeździe.
Mam nadzieję, że przedstawione rady pomogą Państwu
w organizacji wyjazdu i pozwolą uniknąć niepotrzebnych kłopotów.
Życzę miłego pobytu.
opracowała:
Małgorzata Tokarska
